Église de Saint-Cyr-en-Retz

De oorspronkelijke parochie van de huidige gemeente Villeneuve en Retz. Het dorp Saint Cyr ligt aan de oude oever van de Golf van Machecoul. Het dateert uit de Romeinse of Merovingische tijd. Dit oude dorp ligt vlakbij een Merovingische begraafplaats. Het stond lange tijd bekend als Sancti Cyrici in Maritimis ("Saint-Cyr-des-Marais"). Gesticht door de heren van Noé Briord in de 13e eeuw, is de geschiedenis van Saint-Cyr verbonden met de zee, en in het bijzonder met de terugtrekking door het verzanden van de Marais Breton. Het eerste bekende gebouw, een kapel, dateert uit 1262. Het beschermheerschap van Saint Cyr impliceert echter een eerdere cultus. Léon Maitre, een archivaris uit Nantes, stelt dat : "De cultus van Saint Cyr is heel oud in Nantes. Net als die van zijn moeder, Saint Julitte, was deze erg populair in Bretagne. Beiden werden in de vierde eeuw gemarteld in Tarsus. "De parochie van Saint-Cyr en Sainte-Julitte wordt vermeld in Antiquitus constituta Nadat een brand het eerste gebouw verwoestte, werd de kerk van Saint-Cyr, gewijd aan Sint-Julitte, in 1453 herbouwd dankzij bijdragen van de inwoners van het dorp. In romaanse stijl, met massieve steunberen, had de kerk een smal schip. De vierkante klokkentoren, los van de kerk, was een herkenningspunt voor de zeelieden in de baai. Tijdens de Revolutie werden het dorp en de kerk in 1794 platgebrand door de Republikeinen. Vandaag de dag wordt de kerk beschouwd als een van de drie mooiste in de regio. Onder het concordaat werd de parochie Saint-Cyr opgeheven en pas in 1815 weer opgericht. De wederopbouw van de kerk werd lange tijd vertraagd door het conflict tussen Bourgneuf en Saint-Cyr: "het meisje (Bourgneuf) rebelleerde tegen haar moeder". In 1840 schrijft de prefect van politie aan de minister: "Vijf gemeenten staan in brand. De afdelingen van Saint-Cyr, La Bernerie... zijn in open oorlog met de hoofdsteden en dringen aan op een administratieve scheiding." Bourgneuf had geen haast met de herbouw van de kerk van Saint-Cyr. Toch werd ze in 1898 herbouwd, dankzij pastoor Mathurin Dureau en de vrijgevigheid van de lokale bevolking. Op de plaats van het kerkhof werd een nieuw gebedshuis gebouwd. De bouw van de nieuwe kerk werd toevertrouwd aan de diocesane architect François Bougoüin (1846-1933) uit Nantes, die in dezelfde periode ook verantwoordelijk was voor de verbouwing van het Château de Pornic. Hij koos voor een neogotische stijl, geïnspireerd door de kerk Saint-Julien in Vouvantes. De kerk heeft talrijke gebrandschilderde ramen. De eerste stenen werden gelegd op 12 juli 1897. De bouw ging door tot 1901. Het wordt beschouwd als een van de drie "lichtgevende" kerken in het Pays de Retz. De vele openingen, mogelijk gemaakt door de gebrandschilderde ramen die de kerk omringen, geven de kerk een bijzonder heldere sfeer. De klokkentoren bevindt zich aan de noordkant van het koor om de stabiliteit van de kelder te garanderen. Het gebouw is, net als de vele monumenten die op kelders staan, blootgesteld aan de zeewind en vereist speciaal toezicht. Tussen 2013 en 2015 werd in zesentwintig maanden tijd een groot restauratieproject uitgevoerd om de kerk een facelift te geven (dak, geraamte, sacristieën, glas-in-loodramen, enz.), net als Notre-Dame du Bon Port in Bourgneuf-en-Retz. Opmerkelijke kenmerken van de kerk Het schilderij "Het martelaarschap van Saint Cyr" dateert uit de 17e eeuw. Dit olieverfschilderij bevindt zich achter de doopvont, in het schip van de Sainte-Julitte kerk. Het schilderij, dat op de monumentenlijst staat en dateert uit de 17e eeuw, is afkomstig uit de voormalige kerk Saint-Cyr, die tijdens de Revolutie werd afgebrand en net als de nieuwe kerk was gewijd aan Saint-Cyr en Saint-Julitte. Het kan deel hebben uitgemaakt van het altaarstuk van de nieuwe kerk. Dit grote schilderij toont een Romeinse procurator, Alexander, in aanwezigheid van zijn legionairs, die een klein kind, Sint Cyr, bij een voet vasthoudt en dreigt hem af te slachten. De interpretatie van deze versie suggereert dat hij hoopt de moeder, Sint Juliet, die tegenover hem staat, zover te krijgen dat ze haar geloof afzweert. Het werk is niet van een groot kunstenaar. Hoewel de naam van de kunstenaar onbekend is, verraadt het valse perspectief van de treden ongetwijfeld het werk van een lokale schilder. Het schilderij getuigt echter van de vurigheid van het volk. Het schilderij, dat erg vervallen is, werd in 2017 gerestaureerd door twee ateliers uit Nantes. Het processievaandel van de kerk heeft als thema het martelaarschap van Saint Cyr. Het stelt Saint Cyr en Saint Julitte voor tegen een fluwelen achtergrond (voor- en achterkant). Het kind is vermoord en de kleine Saint Cyr ligt aan de voeten van zijn beul, terwijl zijn moeder met haar andere hand naar het gemartelde kind wijst. Het werk, dat duidelijk lokaal is, is een mooi voorbeeld van religieuze volkskunst. Het vaandel is niet gedateerd maar dateert uit de 19e eeuw. De figuren zijn op stof geschilderd. Tot de restauratie werd besloten in 2017. Wist je dat? Cyr van Tarsus werd in 304 op vijfjarige leeftijd gemarteld, samen met zijn moeder, de heilige Julia. Hij was een zeer jonge jongen die in Antiochië woonde aan het begin van de vierde eeuw, onder het bewind van Diocletianus. Tijdens het bijwonen van een proces tegen christenen, slaagde hij erin om op de bank van rechter Alexander te glippen en riep in zijn oor: "Ik ben ook een christen! Toen het kind dit uitriep, greep de magistraat hem bij zijn been en gooide hem tegen de muur, waar hij zijn hoofd stootte en stierf. De heilige Julia, de moeder van de heilige Cyr, werd ook gemarteld. Hun cultus verspreidde zich door heel Gallië. Om het misrooster van de parochie van Sainte Croix en Retz te raadplegen, klik hier. Een extraatje: Een rondleiding door de kerk is mogelijk tijdens de Europese Erfgoeddagen in september. Bronnen: Emile Boutin (Histoire religieuse du Pays de Retz - abbayes, prieurés, paroisses, uitgegeven door SILOE in 1999), Le Patrimoine des communes de la Loire Atlantique (uitgegeven door FLOHIC in 1999).